Forsøk og praktisk arbeid

2E. Oppsummering

Ta ein oppsummering i plenum på kva elevene har lært i denne økta som dei kan få bruk for i arbeid med oppdraget. Elevene kan bruke elevheftet til å samle og strukturere ny informasjon og idear. I tillegg kan dei sjå på kjenneteikn på måloppnåing pkt. 3, der dei kan sjå progresjonen i å beskrive korleis eit elektronisk kommunikasjonssystem verkar ved å bruke eit flytskjema.

Fagleg bakgrunn

Kontakt med internett, trådlause samband og dekning

Ein PC kan vere knytt til internett gjennom ein kabel, men ofte får vil tilgang til internett gjennom trådlause samband, for eksempel wifi eller 4G.

Elektromagnetisk stråling

Trådlause samband sender informasjon ved hjelp av elektromagnetiske bølger. Mikrobølger er den delen av det elektromagnetiske spekteret som blir bruka for å få tilgang til internett.

Mikrobølger har dei same eigenskapane som synleg lys. Dei kan reflekterast, absorberast eller gå gjennom (transmisjon). I motsetning til synleg lys, kan mikrobølger gå gjennom veggen. Men dei blir absorbert av veggen, berre ein del av bølgene går gjennom og dekninga blir dårlegare. Eit trehus dempar mikrobølgene vesentleg mindre enn stål- eller murbygg. Solskjerma vindauge har ein metallfilm som reflekterer mesteparten av mikrobølgene og derfor dempar signala mykje meir enn eit vanleg vindauge.

Mogleg aktivitet: mobil i aluminiumsfolie

Pakk ein mobil godt inn i aluminiumsfolie, sørg for at han er slått på og ikkje er på lydlaus. Prøv å ringe til han og sjå kva som skjer. Mikrobølgene frå basestasjonen blir reflektert av folien og signala rekk ikkje fram til mobilen. Det er ikkje dekning.

Les meir:

Moderne bygg dreper mobildekningen (tu.no)

DÅRLIG DEKNING INNE? SLIK LØSES DET (telia.no)

Går radiobølger gjennom vegger?? (vitensenteret.com)

Radio Waves & Electromagnetic Fields (phet.colorado.edu)

Adresse til mobilt brukarutstyr

Internett skal ikkje berre finne informasjon som ligg lagra på ein server, det skal også vite kvar mobilen eller PC-en din er slik at informasjonen kan sendast tilbake til deg.

Når ein mobil koplar seg opp til internett med wifi via ein heimruter, får mobilen den same adressa som heimeruteren har. Ulikt trådlaust brukarutstyr kan koplast opp til den same heimeruteren og få adresse gjennom han.

I mobilnettet (4G) må telefonen få kontakt med ein basestasjon. Ei adresseliste hos mobiloperatøren veit kvar telefonen er til ei kvar tid.

Dersom en person (Ola) vil ringe til en annen person (Kari), må det først gå eit signal til adresselista som fortel kor Kari er. Dersom Ola og Kari har abonnement i Noreg, vil adresselista ligge i Noreg. Så sjølv om begge er 100 m fra kvarandre i Paris, må signalet gå tilbake til Noreg for å sjekke ut kor telefonen er. Men når alle delane i systemet har snakka saman og alle er klar til å setje opp ein samtale, blir samtalen kopla gjennom ruterar frå basestasjon til basestasjon.