Kva skjer når du kastar ein ball?

Vis grubleteikninga til elevane. PDF: bokmål | nynorsk

Les høgt dei ulike utsegnene eller la elevane lese dei sjølve. 

Bruk tenk-par-del der kvar enkelt elev først tenker gjennom kven han/ho er mest einig med. La dei så fortelje kvarandre to og to kva dei tenker. Be dei om å grunngi kvifor dei tenker som dei gjer. La til slutt nokre av elevane fortelje heile klassen kva dei snakka om.

Spør: Er det nokon samanheng mellom massen til ein ball og kor langt du kan kaste han? Brukar de like mykje kraft kvar gong de kastar ein ball? Kva har ei utskytingsrampe å seie? Er det andre ting som vil påverke kor langt de kan kaste? Bruk tenk-par-del.

Forklar til elevane: Når ei kraft akselererer ein ball, er akselerasjonen direkte avhengig av massen til ballen. Viss du halverer massen til ballen, vil same kraft gi dobbelt så stor akselerasjon. Når ballen er i bevegelse, spelar luftmotstanden ei viktig rolle. Jo raskare ballen går, jo større er friksjonskrafta mellom ballen og lufta, og dette bremsar farten til ballen. Viss farten til ballen er dobla, er friksjonen fire gongar så stor, ikkje dobbelt så stor. Det å få ting til å gå veldig fort er vanskeleg, nettopp på grunn av dette forholdet mellom fart og luftmotstand. Når ballen blir kasta hardare, går han raskare og lenger. Den nøyaktige avstanden er avhengig av luftmotstanden, kastevinkelen og om ballen spinn, noko som vil påverke banen gjennom lufta. Derfor er det vanskeleg å føreseie nøyaktig kva som vil skje.

Sei: Luftmotstand har same effekt på ein bil i bevegelse som ein ball i bevegelse. Be elevane teikne ein graf for å vise korleis dei meiner forbruket av drivstoff vil endre seg med farten.