Lag den luftigaste trollkremen

Framgangsmåte 1, ordinær trollkrem:

Skil eggekviten frå plomma og ha kviten i koppen. Skjer opp frukt/bær (ikkje aktuelt for små bær som blåbær/tytebær) og mål ut 2 dl av dette. Hell kviten, sukker og frukt/bær i den store bollen og pisken til kremen er stiv. Mål volumet av skumma med litermålet (ev. i fleire omgangar).

Ingrediensar til trollkrem.

Framgangsmåte 2a, ekstra luftige skum:

Skil eggekviten frå plomma og ha kviten i koppen. Skjer opp frukt/bær (ikkje aktuelt for små bær som blåbær/tytebær), mål ut 2 dl av dette og knus det i den vesle bollen. Hell av fruktsafta og ta vare på denne. Bland sukker godt med fruktkjøtet som er igjen i bollen, til sukkeret er mest mogeleg løyst opp. Hell eggekviten i den store bollen og pisk til du klarer å lage kvite toppar som nesten held seg. Begynn med å piske langsamt, ØK farten etter kvart (dette tek ca. fem minutt for ein vaksen person med handvisp, lenger for utreine hender). Tilsett fruktsafta gradvis mens du fortset å piske. Tilsett til slutt fruktkjøt med sukker og pisk litt til, kor lenge avheng av kvar finknust du vil ha bæra. Mål volumet av skummet med litermålet (ev. i fleire omgangar). Saman med forsøk 1 illustrerer dette at rekkjefølgja ein tilsett bær (sukkar) ikkje er likegyldig. Det vi gjer her er å utsetje tilsatsen av sukker lengst mogeleg. Grunnen til at vi løyser blandar sukkeret mest mogeleg med fruktkjøtet er at sukkerkorna elles vil skjere hol på boblene, og vi får mindre volum.

Framgangsmåte 2b, luftige skum med mykje frukt:

Identisk med 2a, men her blir meir frukt/bær brukt, for eksempel 5 dl. Saman med forsøk 2a illustrerer dette at avgrensande faktor er væskemengda, ikkje luft eller protein, sidan volumauken er større enn volumet på dei tilsette frukta/safta aleine. Merk at forsøk 4 er forskningsmessig meir korrekt for å illustrere dette, men forsøk 2b gir større utbyte med omsyn til smaksoppleving.

Framgangsmåte 3, blindforsøk 1 (berre egg):

Skil eggekviten frå plomma og ha kviten i den store bollen. Pisk kviten. Mål volumet av skummet med litermålet. Dersom du har ein messingbolle er dette det ideelle (sjå artikkelen).

Stivpiska eggekviteskum like før bærsafta blir sette til.

Framgangsmåte 4, blindforsøk 2 (berre egg og vatn):

Skil eggekviten frå plomma og ha kviten i den store bollen. Pisk kviten til du klarer å lage kvite toppar som nesten held seg. Tilsett ei matskei vann og fortsett å piske. Tilsett vatn gradvis og sjå kor stort volum du oppnår før kviten skil seg (stopp om den begynnar å skilje seg). Mål volumet av skummet med litermålet (ev. i fleire omgangar).

Framgangsmåte 5, blindforsøk 3 (egg, vatn og litt syre):

Identisk med forsøk 4, men den fyrste skeia eller to med vatn blir erstatta av sitronsaft eller 7 % eddik. Saman med forsøk 4 illustrerer dette at tilsett syre hindrar skumma å kollapse (dette er også ein god variant av forsøk 4 dersom du vil freiste å lage mest mogeleg skum, men vil unngå at skumma kollapsar).

Framgangsmåte 6, medviten sabotasje:

Å gå medviten inn for det kokebøkene åtvarar mot er også spennande og lærerikt: Pisk eggekvite til dei kollapsar, tilsett nokre dropar eggeplomme eller matolje før pisking, varm litt for mykje, kort sagt å gjere alt ein i oppskriftene blir bedt om ikkje å gjere. 

Blåbærskum, luftig (venstre) og på tradisjonelt trollkremvis (høgre).

Framgangsmåte 7, eleven sine eigne variantar:

Elevane kan forsøkje å endre variablar. For eksempel kan ulike elevar endre same variabel i ulik grad (aukande mengd frukt/bær eller sukker) og så samanlikne. Metodevariasjon kan også vere relevant, for eksempel ein metodisk meir korrekt variant av forsøk 1 og 2 der ein berre bruker sukker, egg og vatn, og dermed kan vise at sukker tilsett før pisking har negativ innverknad på volumet. Sist, men ikkje minst, verdifull for faget mat og helse, er variasjonar i smakstilsetjing (frukt, bær, sukkar, fruktkjøt/fruktsaft, grønsaker osv.).